Rodzaje wirusów komputerowych. Kompletny przewodnik dla początkujących i zaawansowanych

Świat cyberbezpieczeństwa zmienia się szybciej, niż większość użytkowników komputerów jest w stanie to zauważyć. Co chwilę pojawiają się nowe zagrożenia, a starsze zyskują nowe wersje, mutacje i techniki ukrywania się. W tym wszystkim bardzo łatwo się pogubić: czym dokładnie są wirusy komputerowe, jakie są rodzaje wirusów komputerowych, a czym różni się wirus od trojana, robaka czy ransomware?

Czym jest wirus komputerowy?

Zacznijmy od definicji. Klasyczny wirus komputerowy to program lub fragment kodu, który potrafi się samodzielnie powielać, dołączając do innych plików, sektorów dysku lub obszarów pamięci. Do „życia” potrzebuje zwykle jakiegoś pliku-nosiciela (np. programu .exe, dokumentu z makrem), który uruchamia jego kod.

Kluczowe cechy wirusa:

1. Samoreplikacja – potrafi tworzyć swoje kopie i infekować kolejne pliki lub systemy.
2. Dołączanie do gospodarza – najczęściej wirus nie działa jako osobny program, tylko przyczepia się do istniejących plików (wykonywalnych, dokumentów, sektorów rozruchowych).
3. Aktywacja po spełnieniu warunku – jego złośliwy kod może uruchomić się:
   • od razu po infekcji,
   • dopiero przy uruchomieniu konkretnego pliku,
   • w określonym czasie (np. bomba logiczna),
   • po zadziałaniu określonego triggera (np. uruchomienie programu, podłączenie nośnika, konkretna data).

W praktyce, gdy przeciętny użytkownik mówi „mam wirusa”, ma na myśli dowolne złośliwe oprogramowanie – niekoniecznie wirus w ścisłym sensie. Producenci antywirusów i portale bezpieczeństwa też często używają słowa „wirus” jako skrótu do „malware” – złośliwego oprogramowania: robaków, trojanów, ransomware, spyware, adware i innych zagrożeń.

W tym artykule:

• pokażę klasyczne rodzaje wirusów komputerowych (w rozumieniu naukowym),
• a potem rozszerzę temat o rodzaje złośliwego oprogramowania, które w języku potocznym też zaliczamy do „wirusów”.

Dlaczego warto rozumieć rodzaje wirusów komputerowych?

Można zapytać: czy przeciętny użytkownik naprawdę musi wiedzieć, czy ma do czynienia z wirusem plikowym, robakiem, trojanem czy ransomware? Przecież i tak „trzeba odpalić antywirusa”.

To trochę tak, jakby pytać, czy lekarzowi wystarczy informacja: „pacjent jest chory”. Oczywiście, że nie. Rodzaj infekcji:

• mówi jakie pliki i systemy są zagrożone,
• podpowiada jak się wirus rozprzestrzenia,
• decyduje, jakie działania są priorytetem (odłączenie sieci, przywracanie kopii zapasowych, zmiana haseł, analiza logów itd.),
• sugeruje jakie zabezpieczenia wprowadzić, by uniknąć podobnych ataków w przyszłości.

Dla użytkownika domowego podstawowe rozróżnienie (np. wirus plikowy vs ransomware) pomaga zrozumieć, jak poważne jest zagrożenie dla danych. Dla firmy – znajomość rodzajów wirusów komputerowych jest kluczowa przy projektowaniu polityk bezpieczeństwa, szkoleń i procedur incident response.

Podstawowe rodzaje wirusów komputerowych (w klasycznym sensie)

W literaturze i na specjalistycznych stronach wirusy komputerowe klasyfikuje się według różnych kryteriów: miejsca infekcji, sposobu działania czy obecności w pamięci.

Wirusy plikowe

Wirusy plikowe (ang. file viruses) infekują pliki wykonywalne, najczęściej z rozszerzeniami:

• .exe, .dll (Windows),
• pliki binarne w systemach Unix/Linux,
• inne formaty, które mogą zawierać kod uruchamiany przez system.

Jak działają?

• Modyfikują strukturę pliku, dodając do niego swój kod.
• Gdy użytkownik uruchamia zainfekowany program, najpierw wykonywany jest kod wirusa, a dopiero potem (czasem) właściwy program.
• Wirus plikowy może wtedy infekować kolejne pliki – np. wszystkie wykonywalne programy znalezione w danym katalogu.

Skutki:

• spowolnienie działania systemu,
• uszkodzenie lub zniszczenie zainfekowanych plików,
• nieoczekiwane błędy i crash’e programów,
• otwarcie „tylnych drzwi” (backdoora) dla dalszych ataków.

Ochrona:

• aktualny program antywirusowy,
• ograniczenie uruchamiania plików z niepewnych źródeł,
• unikanie pirackiego oprogramowania i cracków (częsty nośnik wirusów plikowych).

Wirusy makr (makrowirusy)

Makrowirusy infekują dokumenty, które obsługują makra – małe programy wbudowane w plik. Klasyczny przykład to:

• dokumenty Microsoft Word,
• arkusze Microsoft Excel,
• inne pliki pakietów biurowych, które umożliwiają wykonywanie makr.

Jak działają makrowirusy?

• Złośliwy kod jest zapisany jako makro w dokumencie.
• Po otwarciu pliku (o ile makra są włączone) makro się uruchamia i:
  • infekuje globalne szablony (np. Normal.dotm w Wordzie),
  • przenosi się do innych dokumentów,
  • może wykonywać złośliwe akcje: usuwanie danych, wysyłanie plików, modyfikację treści, wysyłanie e-maili z zainfekowanym załącznikiem.

Dlaczego to wciąż realne zagrożenie?

W środowisku firmowym praca na dokumentach Office jest codziennością. Wystarczy:

• faktura,
• „dokładna specyfikacja oferty”,
• rzekome „dokumenty z urzędu”

– by użytkownik dał się skusić, otworzył plik i włączył makra, gdy program ostrzega, że ich użycie może być niebezpieczne.

Wirusy boot-sectorowe (dyskowe)

Wirusy boot-sectorowe (dyskowe) infekują sektor rozruchowy dysku twardego lub innego nośnika – obszar, z którego komputer wczytuje kod startowy systemu operacyjnego.

Kiedy były najpopularniejsze?

• W czasach dyskietek wirusy te były jednym z głównych zagrożeń.
• Dziś nadal mogą pojawiać się na pendrive’ach, dyskach USB czy nośnikach zewnętrznych, choć nowoczesne systemy utrudniają im działanie.

Jak działają?

• Wirus zastępuje lub modyfikuje kod w sektorze rozruchowym.
• Przy starcie komputera kod wirusa jest ładowany do pamięci zanim uruchomi się system operacyjny.
• Może to umożliwiać:
  • przejęcie kontroli nad procesem startu,
  • ukrywanie swojej obecności,
  • dalsze infekowanie systemu i plików.

Skutki:

• problemy z uruchomieniem systemu,
• błędy dysku, komunikaty o braku systemu,
• poważne ryzyko utraty danych.

Wirusy skryptowe

Wirusy skryptowe infekują pliki zawierające skrypty, np.:

• skrypty powłoki (shell) – Bash, PowerShell,
• pliki .bat, .vbs,
• skrypty osadzone w stronach WWW (np. JavaScript) lub w narzędziach administracyjnych. Wikipedia+1

Jak działają?

• Wykorzystują fakt, że system lub przeglądarka potrafi uruchamiać skrypty automatycznie.
• Dodają złośliwy kod do istniejących skryptów lub tworzą nowe pliki skryptowe, które wykonują niepożądane działania:
  • pobierają i uruchamiają inne malware,
  • modyfikują ustawienia systemu,
  • zmieniają konfigurację przeglądarki,
  • wykonują polecenia zdalnego atakującego.

Wirusy rezydentne i nierezydentne

To podział według obecności w pamięci operacyjnej.

Wirusy rezydentne:

• Po uruchomieniu zainfekowanego programu wirus zostaje w pamięci RAM.
• Może przechwytywać wywołania systemowe, monitorować operacje na plikach, infekować nowe pliki „w locie”.
• Działają często w tle, przez co są trudniejsze do zauważenia.

Wirusy nierezydentne:

• Aktywują się tylko w czasie uruchomienia zainfekowanego pliku.
• Po zakończeniu pracy programu przestają działać (chyba że zdążyły skopiować się gdzieś indziej).
• Są z reguły prostsze niż wirusy rezydentne.

Wirusy polimorficzne i metamorficzne

To szczególnie sprytne rodzaje wirusów komputerowych, zaprojektowane tak, by utrudniać ich wykrycie przez programy antywirusowe.

Wirusy polimorficzne:

• przy każdej infekcji modyfikują swój kod (np. zmieniają ciągi bajtów, szyfrują się, stosują różne klucze),
• zachowują funkcjonalność, ale zmieniają „sygnaturę”, co utrudnia wykrycie ich metodami opartymi na prostym porównaniu wzorców.

Wirusy metamorficzne:

• idą krok dalej – ich kod może być przepisywany strukturalnie, zmienia się układ instrukcji, wstawiane są nieistotne fragmenty (tzw. śmieci), przebudowywana jest logika programu.
• Każda kopia wygląda zupełnie inaczej, choć efekt praktyczny pozostaje ten sam.

Wirusy hybrydowe (wieloczęściowe)

Wirusy hybrydowe / wieloczęściowe (multipartite) łączą cechy kilku różnych typów. Na przykład:

• infekują jednocześnie pliki wykonywalne i sektor rozruchowy,
• wykorzystują makra w dokumentach i skrypty systemowe,
• łączą się z robakiem sieciowym, który rozprzestrzenia je w sieci.

Takie połączenia sprawiają, że usunięcie wirusa jest trudniejsze – trzeba sprawdzić różne obszary systemu (plikowy, boot, sieć, dokumenty).

Rodzaje wirusów komputerowych w ujęciu szerokim – malware

Kiedy wpisujesz w Google frazę „rodzaje wirusów komputerowych”, większość artykułów opisuje tak naprawdę rodzaje złośliwego oprogramowania (malware): robaki, trojany, ransomware, spyware, adware itd.

To jest podejście praktyczne: użytkownika zwykle nie interesuje, czy coś jest „wirusem” w sensie naukowym – ważne, co robi, jak się rozprzestrzenia i jak się przed tym chronić.

Dlatego poniżej opisuję również te zagrożenia, bo w praktyce i tak są one postrzegane jako „rodzaje wirusów komputerowych”.

Robaki komputerowe (worms)

Robak (worm) to złośliwy program, który – w odróżnieniu od klasycznego wirusa – nie potrzebuje pliku-nosiciela. Jest programem samodzielnym, który:

• skanuje sieć w poszukiwaniu podatnych systemów,
• wykorzystuje luki w zabezpieczeniach (np. niezałatane usługi sieciowe),
• po infekcji automatycznie wysyła swoje kopie dalej.

Robak często jest wykorzystywany jako nośnik innych zagrożeń – np. pobiera i instaluje trojana, ransomware albo dodaje komputer do botnetu.

Skutki robaka:

• ogromne obciążenie sieci,
• szybkie rozprzestrzenianie się infekcji w firmach,
• możliwość masowej utraty danych lub ich zaszyfrowania (gdy robak rozprzestrzenia ransomware).

Konie trojańskie (trojany)

Koń trojański (trojan) podszywa się pod pożyteczny lub neutralny program, który użytkownik sam uruchamia. W tle jednak wykonuje złośliwe działania.

Najczęstsze cele trojanów:

• kradzież haseł i danych logowania (bankowość, skrzynki e-mail, platformy społecznościowe),
• umożliwienie zdalnego dostępu do komputera (backdoor),
• instalacja kolejnych modułów malware,
• udział w atakach DDoS, spamowaniu, kopaniu kryptowalut.

Trojany często są dostarczane jako:

• „crack” do programu lub gry,
• fałszywa wersja popularnego narzędzia,
• dołączony do maila „instalator” lub „aktualizacja”.

Ransomware

Ransomware to złośliwe oprogramowanie, które szyfruje dane na komputerze lub w całej sieci, a następnie żąda okupu za ich odszyfrowanie.

Często:

• blokuje też ekran startowy,
• usuwa kopie zapasowe z dysku,
• grozi upublicznieniem skradzionych danych (tzw. double extortion – podwójne wymuszenie).

Dlaczego ransomware jest dziś jednym z najgroźniejszych „rodzajów wirusów komputerowych”?

• Bo bez dobrych kopii zapasowych odzyskanie danych może być praktycznie niemożliwe.
• Ataki na firmy, szpitale, instytucje publiczne potrafią sparaliżować ich działanie na wiele dni lub tygodni.
• Według wielu raportów bezpieczeństwa ransomware jest głównym źródłem strat finansowych z tytułu cyberprzestępczości.

Spyware i keyloggery

Spyware to oprogramowanie szpiegujące. Działa w tle, zbierając informacje o użytkowniku, np.:

• historię odwiedzanych stron,
• wpisywane hasła,
• numery kart płatniczych,
• dane logowania do banku.

Keyloggery są szczególną odmianą spyware – rejestrują każde naciśnięcie klawisza, często też robią zrzuty ekranu. To jeden z ulubionych typów malware używanych do kradzieży danych logowania.

Adware i porywacze przeglądarki

Adware to oprogramowanie, które przede wszystkim serwuje reklamy:

• wyskakujące okna (popupy),
• dziwne banery,
• przekierowania na podejrzane strony.

Hijackery przeglądarki (browser hijackers) zmieniają:

• stronę startową,
• domyślną wyszukiwarkę,
• skróty programów.

Choć część adware jest „tylko uciążliwa”, wiele takich programów ma elementy spyware – śledzi zachowanie użytkownika, zbiera dane o nawykach, a czasem instaluje kolejne, bardziej niebezpieczne komponenty.

Rootkity i botnety

Rootkit to zestaw narzędzi, które dają atakującemu pełną, ukrytą kontrolę nad systemem – często na poziomie jądra (kernel).

Dzięki rootkitowi cyberprzestępca może:

• włączać i wyłączać inne komponenty malware,
• ukrywać swoje procesy, pliki i połączenia,
• instalować dodatkowe moduły.

Botnet to z kolei sieć zainfekowanych komputerów (tzw. zombie), które wykonują polecenia zdalnego serwera (C&C – command and control). Są używane m.in. do:

• masowych ataków DDoS,
• rozsyłania spamu,
• oszustw reklamowych,
• kopania kryptowalut.

Rodzaje wirusów komputerowych według celu ataku

Oprócz klasycznych kategorii technicznych, rodzaje wirusów komputerowych można podzielić według celu, jaki realizują:

1. Wirusy destrukcyjne – usuwają lub uszkadzają dane, potrafią nadpisywać pliki, kasować foldery, niszczyć strukturę systemu plików.
2. Wirusy szpiegowskie – koncentrują się na zbieraniu danych (loginy, hasła, historia przeglądania, dokumenty).
3. Wirusy finansowe – celują w bankowość internetową, kryptowaluty, systemy płatności.
4. Wirusy służące szantażowi – ransomware, które szyfruje dane lub grozi ich ujawnieniem.
5. Wirusy do sabotażu i cyberszpiegostwa – atakują infrastruktury krytyczne, firmy, instytucje rządowe.
6. Wirusy „marketingowe” / adware – służą głównie do generowania zysków z reklam i zbierania danych marketingowych.

W praktyce jeden program może łączyć kilka celów – np. trojan bankowy, który jednocześnie dodaje komputer do botnetu i wyświetla reklamy.

Jak wirusy komputerowe dostają się na urządzenia?

Niezależnie od rodzajów wirusów komputerowych, większość z nich korzysta z kilku podstawowych wektorów ataku.

Załączniki e-mailowe i phishing

Klasyka: użytkownik dostaje maila:

• z „fakturą”,
• z „potwierdzeniem zamówienia”,
• „informacją z urzędu” lub „pismem od kuriera”.

W treści wiadomości jest załącznik (np. dokument Word, arkusz Excel, archiwum .zip) lub link do pobrania pliku. Po otwarciu:

• uruchamia się makrowirus,
• instalowany jest trojan,
• pobierany jest ransomware.

Wersja bardziej zaawansowana to spear phishing – wiadomości szyte na miarę, celujące w konkretne osoby (np. księgowość, dział HR, zarząd).

Zainfekowane strony internetowe i drive-by download

Niektóre strony (często takie, które zostały wcześniej zhakowane) zawierają ukryty kod, który:

• wykorzystuje luki w przeglądarce lub wtyczkach,
• automatycznie pobiera i uruchamia malware (drive-by download).

Czasem użytkownik widzi tylko prośbę o „aktualizację” jakiegoś komponentu – w rzeczywistości to instalator wirusa.

Programy z niezaufanych źródeł

Pobieranie:

• pirackich programów,
• „cracków”,
• „keygenów”,
• „darmowych wersji premium”

to jeden z najłatwiejszych sposobów zainfekowania systemu trojanem, robakiem czy ransomware.

Urządzenia zewnętrzne – pendrive’y i dyski USB

W firmach i szkołach nadal często infekcje rozprzestrzeniają się przez pendrive’y:

• zainfekowany plik wykonywalny,
• ukryte skrypty autorun,
• pliki, w których osadzony jest makrowirus.

Dlatego dobrym nawykiem jest skanowanie nośników USB przed ich otwarciem.

Luki w systemie i oprogramowaniu

Część rodzajów wirusów komputerowych – szczególnie robaki – wykorzystuje dziury w systemie operacyjnym lub aplikacjach.

Jeśli:

• nie aktualizujesz systemu,
• ignorujesz aktualizacje przeglądarki,
• korzystasz z bardzo starych wersji oprogramowania,

zwiększasz ryzyko, że automatyczne skanery cyberprzestępców znajdą Twoje urządzenie i wykorzystają znane luki.

Objawy infekcji wirusem komputerowym

Różne rodzaje wirusów komputerowych i malware mogą powodować różne objawy, ale warto zwracać uwagę na powtarzające się sygnały ostrzegawcze.

Typowe objawy:

1. Spowolnienie działania komputera – szczególnie nagłe i bez wyraźnej przyczyny.
2. Samoczynne uruchamianie programów – okna, które pojawiają się bez kliknięcia.
3. Dziwne procesy w menedżerze zadań – nazwy, których nie kojarzysz, używające dużo CPU lub RAM.
4. Znikające lub pojawiające się pliki – katalogi, których nie tworzyłeś, albo pliki, które nagle zniknęły.
5. Zmiany w przeglądarce – nowa strona startowa, dziwne rozszerzenia, reklamy wszędzie, przekierowania na obce strony.
6. Komunikaty o zaszyfrowaniu plików – typowe dla ransomware, często z instrukcją zapłaty okupu.
7. Nietypowe wykorzystanie łącza internetowego – mimo braku aktywności transfer rośnie, komputer wysyła dużo danych (może to świadczyć o botnecie lub spyware).

Oczywiście nie każde spowolnienie systemu oznacza od razu wirusa, ale kombinacja kilku powyższych objawów powinna zapalić czerwoną lampkę.

Rodzaje wirusów komputerowych a konsekwencje dla użytkownika i firmy

Inne są skutki infekcji dla użytkownika domowego, inne dla organizacji.

Użytkownik domowy

Najczęstsze konsekwencje:

• utrata ważnych danych (zdjęcia, dokumenty, projekty),
• kradzież kont do mediów społecznościowych, gier, poczty,
• kradzież danych kart płatniczych i środków z konta,
• spowolnienie komputera, zalew reklam, problemy z przeglądarką.

Często użytkownik domowy nie dowiaduje się, że został zainfekowany – spyware i trojany potrafią działać miesiącami w tle.

Firmy i organizacje

W przypadku firm, poszczególne rodzaje wirusów komputerowych mogą prowadzić do:

• przerw w działaniu systemów (np. produkcyjnych, logistycznych, medycznych),
• zaszyfrowania dużych wolumenów danych,
• wycieku poufnych informacji (dane klientów, tajemnice przedsiębiorstwa),
• roszczeń prawnych i kar administracyjnych (np. za naruszenie RODO),
• utraty reputacji i zaufania klientów.

Dlatego w firmach nie wystarczy „zainstalować antywirusa”. Potrzebne są:

• polityki bezpieczeństwa,
• szkolenia pracowników,
• procedury reagowania na incydenty,
• regularne kopie zapasowe,
• monitoring systemów.

Jak się chronić przed różnymi rodzajami wirusów komputerowych?

Skuteczna ochrona to połączenie technologii i dobrych nawyków użytkownika.

Podstawowe zasady dla każdego użytkownika

Aktualizacje oprogramowania

• System operacyjny (Windows, macOS, Linux, Android, iOS),
• przeglądarki internetowe,
• wtyczki i rozszerzenia,
• programy biurowe.

Aktualizacje często łatają luki, które wykorzystują robaki i trojany.

Sprawdzony program antywirusowy / antymalware

• z aktualną bazą sygnatur,
• z włączoną ochroną w czasie rzeczywistym (real-time protection),
• z regularnym skanowaniem dysku.

Ostrożność przy otwieraniu załączników

• nie otwieraj plików z nieznanych źródeł,
• jeśli mail wygląda podejrzanie – nawet od znajomego – lepiej dopytać innym kanałem.

Bezpieczne przeglądanie internetu

• unikaj „darmowych” cudownych programów,
• pobieraj aplikacje tylko z oficjalnych stron i repozytoriów.

Kopie zapasowe (backup)

• regularny backup ważnych danych na zewnętrzny dysk lub do chmury,
• przechowywanie przynajmniej jednej kopii offline (niedostępnej wprost z systemu) – ważne w kontekście ransomware.

Dodatkowe środki w firmach

Dla organizacji narażonych na różne rodzaje wirusów komputerowych i rozbudowane ataki malware zaleca się:

• systemy EDR / XDR – zaawansowane rozwiązania wykrywające anomalie i reagujące na nie,
• segmentację sieci – by infekcja jednego segmentu nie sparaliżowała całej organizacji,
• szkolenia phishingowe – regularne kampanie edukacyjne, które uczą pracowników rozpoznawać podejrzane wiadomości,
• zasadę najmniejszych uprawnień (least privilege) – użytkownicy mają tylko takie uprawnienia, jakie są im niezbędne,
• plan reagowania na incydenty (Incident Response Plan) – z góry ustalone kroki na wypadek ataku (kogo powiadomić, jak izolować systemy, jak przywracać dane).

Co zrobić po wykryciu wirusa?

Jeśli podejrzewasz, że któryś z rodzajów wirusów komputerowych zaatakował Twój system:

1. Odłącz komputer od sieci
   • wyłącz Wi-Fi, odłącz kabel sieciowy – ograniczysz rozprzestrzenianie się infekcji (szczególnie robaków i botnetów).
2. Zrób kopię ważnych danych (jeśli to możliwe)
   • na zewnętrzny nośnik,
   • uważaj, by nie kopiować również plików wykonywalnych z wirusami.
3. Przeskanuj system sprawdzonym programem antywirusowym / antymalware
   • pełne skanowanie, nie tylko szybki test,
   • w razie potrzeby skorzystaj z bootowalnego nośnika ratunkowego (Live CD/USB).
4. Usuń lub odizoluj zainfekowane pliki
   • jeśli to możliwe – przywróć czyste wersje z kopii zapasowej.
5. Zmień hasła
   • szczególnie do poczty, bankowości, kont w serwisach społecznościowych,
   • najlepiej z innego, niezainfekowanego urządzenia.
6. W razie większego incydentu w firmie – skontaktuj się ze specjalistami
   • zespół bezpieczeństwa,
   • zewnętrzna firma zajmująca się cyberbezpieczeństwem.

Najczęstsze mity o wirusach komputerowych

Wokół wirusów i różnych rodzajów malware narosło sporo mitów. Oto najpopularniejsze:

1. „Na macOS / Linux / telefonach nie ma wirusów”
   – Fałsz. Choć skala zagrożeń może być mniejsza niż na Windowsie, złośliwe oprogramowanie istnieje na wszystkich popularnych platformach. Są wirusy i malware na macOS, dystrybucje Linuksa i Androida, a także zagrożenia wymierzone w iOS.
2. „Jak nie odwiedzam podejrzanych stron, to jestem bezpieczny”
   – Nieprawda. Legalne strony również bywają zhakowane, a malware często przychodzi mailem, przez programy, pendrive’y czy fałszywe aktualizacje.
3. „Jeden program antywirusowy wystarczy na wszystko”
   – Dobre rozwiązanie antywirusowe jest podstawą, ale nie zastąpi aktualizacji systemu, rozsądku użytkownika i dobrych praktyk.
4. „Jak komputer działa wolno, to na pewno mam wirusa”
   – Nie zawsze. Powodem może być też zwykłe przeciążenie systemu, brak miejsca na dysku, stary sprzęt. Jednak nagłe spowolnienie połączone z innymi objawami powinno skłonić do skanowania.
5. „Jak zapłacę okup, to na pewno odzyskam dane” (ransomware)
   – Niestety nie ma takiej gwarancji. Cyberprzestępcy nie są zobowiązani dotrzymywać słowa, a zapłata zachęca do kolejnych ataków.

Podsumowanie: rodzaje wirusów komputerowych w pigułce

W dużym skrócie:

• Klasyczne rodzaje wirusów komputerowych to m.in.:
  • wirusy plikowe,
  • makrowirusy,
  • wirusy boot-sektorowe,
  • wirusy skryptowe,
  • wirusy rezydentne i nierezydentne,
  • wirusy polimorficzne, metamorficzne, hybrydowe.

W praktyce, gdy mówimy o rodzajach wirusów komputerowych, obejmujemy też szerzej malware:

• robaki,
• trojany,
• ransomware,
• spyware i keyloggery,
• adware i hijackery,
• rootkity i botnety.

Niezależnie od typu, główne wektory ataku to:

• załączniki e-mail,
• zainfekowane strony WWW,
• pliki z nieznanych źródeł,
• nośniki zewnętrzne,
• luki w systemie i aplikacjach.

Skuteczna obrona to połączenie:

• aktualnego oprogramowania,
• sprawdzonego antywirusa,
• dobrych nawyków użytkownika,
• kopii zapasowych,
• a w firmach – także procedur, szkoleń i narzędzi klasy EDR/XDR.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o rodzaje wirusów komputerowych

Te artykuły mogą okazać się pomocne

Jak pracownicy wynoszą dane z firmy? Świadomie i nieświadomie (przykłady, konsekwencje i jak się przed tym bronić)

Jakie są pułapki związane z wykorzystywaniem (AI) sztucznej inteligencji?

Jak sztuczna inteligencja (AI) może szkodzić dzieciom? Co warto wiedzieć jako rodzic

Oszuści na marketplace – metody działania i sposoby ochrony

Phishing co to? Definicja, rodzaje i skuteczna ochrona

Najczęstsze błędy w zabezpieczeniach komputerów firmowych

Jak nie paść ofiarą oszustwa w internecie prowadząc firmę?

Jak zadbać o cyberbezpieczeństwo w firmie, nawet jeśli nie znasz się na IT?

Jak skutecznie zabezpieczyć firmowe hasła?

Ataki hakerskie na małe firmy. Dlaczego MŚP są łatwym celem?